A introdución a Prehistoria

A Prehistoria é o período de tempo que vai desde o inicio da evolución humana até os primeiros testemuños escritos. Xa que o comezo da Prehistoria está marcado pola aparición do ser humano non se pode aplicar o seu comezo ao mesmo tempo en todo o mundo, en África pódese datar en torno aos dous millóns seiscentos mil anos, no Medio Oriente algo menos dun millón oitocentos mil anos, en Asia e Europa arredor dun millón de anos de antigüidade, no resto do mundo estaría por baixo dos 50.000 anos.

Os restos arqueolóxicos son a principal fonte de información e utiliza diferentes ciencias, técnicas e disciplinas auxiliares para estudar esta etapa da humanidade. A metodoloxía que se emprega é a arqueoloxía. A Prehistoria é por tanto unha especialidade da Historia.

Os primeiros homínidos apareceron fai 4.000.000 de anos aproximadamente.Ver esta imaxe:

Escala en millóns de anos As etapas das especies marcadas cun * son estimadas.

RECURSO EDUCATIVO:

Pincha aquí, podedes ver e comprender as etapas da:

 Prehistoria. Mapa conceptual

Introducción á Historia

Nesta semana estamos a celebrar a competición das probas deportivas de Sta.Xoana 2013.
Mañan mércores 29 e venres 31 en horario de mañan faremos ditas probas, atletismo e deportes.
Por tanto o xoves 30 comezaremos a introducción á Historia, a súas etapas ou idades, dende a aparición do home ata hoxe (temas 14 e 15).
A Historia a tratar neste curso é moi xeral, e fará referencia a Historia de Galicia, para no curso seguinte introducirnos na Hª de España. Debemos comezar a dominar os procedementos de adquisición de aprendizaxes-ensinanza.
A primeira sesión consitirá nunha chuvia de ideas e un pequeno repaso de ideas previas ou conceptos adquiridos anteriores, dúbidas e curiosidades sobre a historia das civilizacións.
A continuación realizaremos unha liña do tempo con algún acontecemento que identifique as etapas ou idades.Primeiro entre todos e despois de xeito individual e autónomo, para comprobar a capacidade de sintese e coñecemento dos esquemas e mapas conceptuais, tan traballados neste curso, a hora de adquirir as técnicas e os hábitos de estudo.

Resumindo a sesión do xoves:
1.-Introducción a Historia arredor de 15/20 minutos. Lectura previa do texto.
2.-Explicación e elaboración dunha liña do tempo da Historia: etapas, idades,acontecementos, datas, feitos..
3.-Video sobre a Prehistoria: Paleolítico e Neolítico, Idade dos Metais.(consulta do blog,aqui poreinos).
4.-A visita ao Parque Arqueolóxico de Arte Rupestre (Campo Lameiro,Pontevedra) o xoves 13 de xuño, esta en relación co tema que comezamos este xoves 30 de maio. Comprobaremos en situ o aprendido e estudado sobre a Prehistoria nestes días (Paleolítico (Inferior,Suoerior),Mesolítico,Neolítico, Idade dos Metais,Megalitismo, a vida nos castros e comezos da Historia Antiga (Romanización,...) etc.....


Exemplos de esquemas das etapas da Historia (en castelán). Podedes elixir algún modelo para facer o voso esquema (non vale copialo!!!!!, é só unha referencia ou exemplo!!!,dende un sinxelo a máis completo, vos debedes "tunealo"!!!, personalizadeo!!!, non vale facer coma os chinos,xa que eso xa sabedes facelo dende os cursos inferiores!!,de acordo?.

Modelo de esquema máis sinxelo

Este é un esquema ou mapa conceptual máis elaborado ou completo.

Tarefas Tema 12 para avaliar.

As tarefas programadas e comezadas na aula, son as seguintes:
Comezo hoxe ás 13:04 h. e remate, entrega ou presenatción o martes 28, ás 10:30 h.

-Actividades 4 e 6 da páxina 163.
-Actividade nº 4, páxina 159.
-Breve descrición, información sobre unha tradición galega: festas, romarías , canción , baile..da túa cidade, pobo, aldea....Máis de 8 liñas.Podedes ver algún xornal do fin de semana, xa que nestas datas case sempre se celebra algunha.Debedes facer unha redación detallada, incluso aportar algún recorte, foto...
A información podedes buscala tamén en internet senón coñecedes algunha o consultar a familiares.

E para realizar na aula o martes 28 (tamén para avaliar) unha actividade de competencias sobre a poboación distribución e densidade de poboación.Será un exercicio de razoamento matemático para interpretar datos  concretamente estadísticos (abordará as seguintes suxestións: interpretación dunha táboa, comprensión literal, comprensión interpretativa, comprensión crítica.)

Orientacións didácticas da ensinanza-aprendizaxe

A modo de recordo e seguindo a liña comezada neste curso 2012/13, sobre a titoria e orientacións didácticas para o 3º ciclo, expoño aquí a estructura das unidades didácticas e a súa aprendizaxe-ensinanza que levamos cabo.
Neste caso fai referencia a Coñecemento do Medio 5º de Primaria.
Como xa sabedes os obxectivos acadaránse en dous anos ou curso académicos é dicir, dispomos de 7 avaliacións (contando a derradeira ou global), ou 6 trimestres. Sendo a avalición continua.

Unha unidade didáctica ten por tanto a seguinte estructura a grandes rasgos:

-Competencias básicas: tratamento, interdisciplinar... 
-Obxectivos didácticos
-Criterios de avaliación: mínimos, indicadores,(logros), descritores...(CC.BB)
-Contidos: é aquí hai q suliñar que son: conceptos (saber), procedementos (saber hacer),actitudes (ser) e educación en valores.
-Temporalización: cada 15 dias aproximadamente.
-Materiais e recursos didácticos: atención a diversidade, reforzo, ampliación, Plan Abalar, blog.....

Farei unha exposición máis extensa e concreta coa metodoloxía do ciclo e da área para que podades comprender o proceso de ensinanza-aprendizaxe do grupo.

Metodoloxía:

A área de Coñecemento do medio natural, social e cultural constitúe un ámbito formativo

esencial na Etapa de Primaria, en xeral, e nos cursos do terceiro ciclo, en particular. Se

presenta integrada por disciplinas que lle achegan un substrato epistemolóxico relacionado co

coñecemento de si, do medio físico e natural, do ámbito social, cultural, económico e

tecnolóxico. Vai permitir preparar os alumnos para relacionarse estes ámbitos e

desenvolverse axeitadamente neles. Así, o medio entenderase como o conxunto de

elementos, fenómenos e procesos que teñen lugar no ámbito das persoas e, onde ao seu

vez, a vida e a acción das persoas teñen lugar e adquiren sentido.

O medio condiciona a actividade humana, e esta inflúe, á súa vez, nel, polo que a

interacción entre o home e o seu ámbito é un elemento clave para poder chegar a unha correcta conceptualización deste. O alumno debe tomar conciencia desta interacción e aprender a actuar en consecuencia.

A nosa intervención educativa debe partir do coñecemento que o neno ten da realidade, por

incompleto, subxectivo, inmaturo e distorsionado que este sexa. Realizamos actividades que nos permitan informarse sobre os conceptos previos que posúen os alumnos da realidade que se vai estudar, tanto para poder axustarse de forma realista ao seu nivel de desenvolvemento como para coñecer as diferenzas individuais e actuar en consecuencia.

Esto é clave!!.

Un dos aspectos esenciais do noso labor é a de axudar aos alumnos a modificar os seus esquemas de coñecemento previos, desbotando os erros que estes poidan conter e aproximándose a unha visión máis realista e obxectiva.
Outro aspecto fundamental é o que se refire ao desenvolvemento de capacidades básicas que se van a materializar en competencias (no noso proxecto, específicas) que permitan os alumnos afondar por si mesmos no coñecemento do medio e resolver autonomamente as dificultades que vaian xurdindo. Para iso, resulta imprescindible achegar aos alumnos o
coñecemento científico, apoiándose na construción de conceptos cada vez máis abstractos e
complexos (respectando as limitacións que as características psicoevolutivas impoñen) e na
adquisición de procedementos para observar, explorar e analizar a realidade, e de actitudes de interese, curiosidade, rigor, afán por coñecer, etc.O achegamento á devandita realidade deberá facerse da actividade tanto manipulativa como
reflexiva dos alumnos. A formulación de problemas reais e o desenvolvemento das
capacidades de observación e exploración son recursos sumamente eficaces neste sentido.
Nesta actividade, os procedementos cobran especial relevancia, sendo necesaria a reflexión sobre que procedementos se vai pedir aos alumnos que poñan en xogo e, especialmente, sobre como os imos traballar con eles.
Hai que sinalar que o medio é unha realidade tan complexa, que son necesarias varias disciplinas para poder dar explicacións satisfactorias que axuden a comprendelo en toda a súa amplitude. Este feito fai necesario un tratamento globalizador que axude aos alumnos a integrar ditas disciplinas nunha visión sintética que terá sido precedida por unha análise conducida por nós. Os recursos metodolóxicos adaptados á psicoloxía dos alumnos procederán do concreto ao abstracto, do próximo ao remoto, do global sincrético, ao analítico e estruturado sen perder unha perspectiva integradora.

Por último, a metodoloxía da nosa programación baséase nuns principios de
intervención educativa que teñen como finalidade que os alumnos sexan, gradualmente, capaces de aprender de forma autónoma:
a) Partir do nivel de desenvolvemento do alumno para construír, a partir de ahí, outros
aprendizaxes que favorezan a evolución deste.
b) Necesidade de estimular o desenvolvemento de capacidades xerais e de competencias
básicas e específicas por medio do traballo das áreas.
c) Prioridade á comprensión dos contidos fronte á aprendizaxe mecánica.
d) Propiciar oportunidades para poñer en práctica os novos coñecementos, de modo que o alumno poida comprobar o interese e a utilidade do aprendido.
e) Fomentar a reflexión persoal sobre o realizado e a elaboración de conclusións con
respecto ao que se aprendeu, de modo que o alumno poida analizar o seu progreso
respecto aos seus coñecementos

E sobre a avaliación podemos dicir:
A avaliación debe abranguer tanto a actividade de ensino coma a de aprendizaxe e que debe
ser constituír un proceso continuo, sistemático, flexible e integrador. Este proceso ten como obxectivos:
- Coñecer a situación de partida dos compoñentes que inciden no proceso no momento
en que se propón a avaliación.
- Facilitar a formulación dun modelo de actuación axeitado ao contexto, en función dos
datos anteriores.
- Seguir a evolución do desenvolvemento e aprendizaxe dos alumnos.
- Tomar as decisións necesarias para adecuar o deseño e desenvolvemento da nosa acción
educadora ás necesidades e logros detectados nos alumnos nos seus procesos de
aprendizaxe.

Sobre a avaliación contínua:
Engloba a observación sistemática e directa do traballo diario dos alumnos na aula
(preguntas de clase, caderno,..) atención, participación e interese (procedementos, actitudes). Terá un valor do 60 % aproximadamente na cualificación final.

Avaliación programada
Fai referencia ás distintas probas escritas de cada unidade didáctica e a valoración
dos traballos realizados tanto a nivel persoal como de grupo (cooperativo). Terá un valor do 40
% na cualificación final

Competencias
O traballo e desenvolvemento das competencias básicas na aula debe ser tamén avaliado
xa que determinan os criterios de promoción do alumno. Para iso quedan detalladas en
as diferentes unidades didácticas, así como nos contidos, as diferentes competencias que serán avaliadas.

Podemos dicir:
A formulación metodolóxica determinará a secuencia de actividades que propoñamos. Cando falamos de método estámonos a referir a unha estratexia de acción, á toma de decisións antes, durante e despois da actuación. É o principio didáctico que vertebra todos os demais elementos curriculares. Nos referimos sempre a como facelo, como crear situacións de aprendizaxe na aula para que sexan posibles as aprendizaxes.
Existen unha serie de principios básicos que non debemos esquecer, que hai que citar e
cos que hai que actuar en consecuencia cando se desenvolvan as actividades.
Estes son:
- Partir do nivel de desenvolvemento do alumno, dos seus coñecementos previos, de
as súas motivacións e intereses.
- Asegurar a construción de aprendizaxes significativas (conectar o novo
co que sabe, actitude positiva, aprendizaxe funcional aplicable e
generalizable)
- Aprender a aprender, que os alumnos realicen aprendizaxes significativas
por si sós.
- Que os alumnos modifiquen os seus esquemas de coñecemento

Noutra orde de cousas recalco o seguinte: pódense incluír na metodoloxía o como facelo? (agrupamentos, relacións de comunicación, actividades), onde?, cando?, con que? Polo que sería viable incluír na metodoloxía os agrupamentos, os tempos, os espazos, as actividades e os recursos.
Unha proposta metodolóxica coherente que estou a expoñer e que é o que se recolle na normativa vixente comprendería tres momentos:
Primeiro: Pártese do que os alumnos coñecen, a actividade é compartida polo grupo clase.
Segundo: Créase no alumno/a un conflito cognitivo e debe xurdir a motivación. Aquí é clave o como ensinar.
Terceiro: O aprendido debe ser comunicado.

Proximamente porei os criterios de avaliación de 5º.

TEMA 12 POBOACIÓN

Para introducirnos no tema de poboación, veremos primeiro unha serie de termos que fan referencia ao concepto de poboación e estadística.Cabe recordar que:
"Galicia é unha comunidade autónoma española. Está situada ao noroeste da Península Ibérica e formada polas provincias de A Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra, as cales dividense en 315 concellos que se agrupan en 53 comarcas. Xeográficamente, limita ao norte co mar Cantábrico, ao sur con Portugal, ao oeste co océano Atlántico e ao este co Principado de Asturias e coa comunidade de Castela e León (provincias de Zamora e de León)".
Galicia posee uns 2.795.422 habitantes (INE, 1 de enero de 2011), cunha distribución poblacional que aglomera a maior parte nas franxas costeiras comprendidas entre Ferrol e A Coruña no noroeste e entre Vilagarcía e Vigo no suroeste. Santiago de Compostela é a capital de Galicia, dentro da provincia de A Coruña. Vigo, que se atopa na provincia de Pontevedra, é o concello máis poblado de Galicia con 297.241 habitantes (INE 1 de enero de 2011).

Galicia está definida no artículo primeiro do seu Estatuto de Autonomía (do 6 de abril de 1981) como unha "nacionalidade histórica"

Datos do IGE (Instituto Galego de Estadística) do ano 2013

Poboación total:    2.781.498    Homes: 1.343.328    Mulleres: 1.438.170

Aqui podemos ver os datos referentes a poboación e interpretalos dun xeito práctico:
Instituto Galego de Estadística

Vamos a estudar e buscar o significado termos como: (datos da túa cidade, comunidade, ou aldea):
-Densidade de poboación: nº de habitantes/km cadadro)
-Censo (os datos da poboación que se recollen cada 10 anos) ou padrón: reconto da poboación anual polo concello.
-Tasa de natalidade: 7.7 %o
-Tasa de mortadalidade
-Esperanza de vida: 82,4
-Poboación activa:
-Tasa de paro: 22,3%
-Estadística.
-Piramide de poboación:  é unha represenatción gráfica da distribución por idade e sexo dunha poboación.
Ver aqui  piramide población

Elaboración dunha piramide:  Como se elabora unha pirámide

Estudio da poboación xogando:  xogo do estudio población


1.-Poboación de Galicia actualmente:estudo, evolución e situación hoxe
A emigración foi o factor que máis influíu na evolución da poboación no século XX.Emigramos entre 1900-1980 un millón de galegos (a outras zonas de España, América e Europa),por exemplo: Madrid, Pais Vasco,Cataluña,Arxentina,Venezuela,México,Brasil,Suiza,Paises Baixos,Alemaña,Francia,Inglaterra...

2.-Distribución da poboación.
A poboación galega permanece paralizada cerca de tres millóns, polo descenso de nacementos.
Poboación por sexos: viven máis mulleres ca homes aqui.
Poboación por grupos de idade: a maioría é adulta (entre 15 e 65 anos, anciáns..).Máis da metade é adulta.

O poboamento é o proceso de asentamento dun grupo de persoas nun lugar determinado.Se están as vivendas esparcidas é un poboamento disperso (baixa densidade).
Se é unha localidade con edificios agrupados nun lugar é poboamento concentrado.(alta densidade).
Hai dous tipos de localidades:
Aldeas: menos 10.000 habitantes.Poboamento concentrado na maioría dos casos.Agricultura, gandería.
As cidades: máis de 10.000 habitantes.Tamén presentan un poboamento concentrado.Industria e servizos.

A densidade de Galicia é de 94 hab/km cadadro.
No século XX padeceu un éxodo rural (Lugo e Ourense) cara as cidades da costa ou a zonas urbanas.
Por iso as zonas máis poboadas están situadas na costa, como Vigo, Coruña,Ferrol,Pontevedra,Vilagarcía..
Mellor comunicadas (transporte por carretera, mar, tren e aeroportos,), dispón das mellores vías de comunicación e está máis industrializada e no sector servizos.
Estas cidades e as que a rodean forman áreas metropolitanas.

Programación ata final do curso (xuño 2013).

Seguindo coa programación de coñecemento do medio deste curso, e despois da miña incorporación esta semana (dende o luns 13),deixovos aqui o traballo e tarefas que trataremos ata mediados de xuño.

Semana do 13 ao 16 de maio:

-Entrega de resultados dos temas 10 e 11. O relevo terrestre e as paisaxes de Galicia.
-Elaboración das actividades do tema 11.
-Reflexión crítica e comprensión dos apartados de CC.básicas.Analizar e interpretar a información contida nun artigo xornalístico para extraer conclusións e manifestar opinións.(C.A.I.P, e C.T.I. dixital).Adquirir conciencia da importancia de conservar os recursos e espazos naturais,e propoñer solucións que propicien a súa conservación.
-Interpretación de mapas: de relevo, climas, orografía, fauna e vexetación.Vocabulario específico da unidade 11.
-Recollida de libretas e revisión. Avaliación da mesma: contidos, presentación,actividades,apuntes....

Semana do 20 ao 24 e do 27 ao 31 de maio.

Abordaremos os temas 12 e 13, para comezar en xuño co 13 e 14.
-Tema 12 "A poboación e as institucións".Introdución ao tema e pequeno repaso.Características  e distribución da poboación, institucións e as tradicións da Comunidade.
Interpretación dunha piramide de poboación e datos estadísticos.
Elaborar un esquema-resumo do tema.
Non haberá proba escrita do tema 12. A avaliación desta unidade será a través da libreta ou de xeito oral na aula.

Coas unidades seguintes, faremos a introdución a Historia de Galicia, dende a Prehistoria a Idade Moderna cos temas 13 e 14, e daremos por rematado o temario, xa que queda un mes xusto de clase e dificilmente trataremos o tema 15.
Xa irei comentando aqui a distribución do traballo e as tarefas a realizar destes temas 13 e 14.
Haberá dúas probas escritas que serán as derradeiras do presente curso nesta área.Unha do tema 13 e outra do tema 14.